شبکه جهانی وب (طرح پیشنهادی تیم برنزلی که در سال 1990 به این نام خوانده شد) کار خود را از CERN (سازمان اروپایی تحقیقات هستهای) آغاز کرد، مکانی که فیزیکدانان از سرتاسر جهان گرد هم میآمدند تا تحقیقات و تفکرات خود را به اشتراک گذارند. در سال 1989 تیم برنزلی که از کارمندان بخش کامپیوتر CERN بود، ایده شبکه جهانی وب را مطرح کرد.
این ایده با این هدف که فیزیکدانان و محققان بتوانند از راه دور و در نقاط مختلف جهان با یکدیگر در ارتباط باشند و اطلاعات و نظریاتشان را به اشتراک گذارند، شکل گرفت. بدین ترتیب آنها میتوانستند اسناد و مقالات علمی و تحقیقاتی را بر روی وب قرار دهند و یا از روی وب دریافت کنند. در همین حین تیم برنزلی پیشنهاد کرد که بتوان متنها را به یکدیگر پیوند (لینک) داد. به بیانی دیگر بتوان از طریق این لینک از یک بخش مقاله به بخشی دیگر و یا به مقالهای دیگر در آن زمینه دسترسی یافت و با این تفکر بود که پایههای زبان HTML شکل گرفت. تیم برنزلی در سال 1990 دومین نسخه پیشنهادی خود را ارایه کرد، سپس پیشرفتهایی در زمینه مرورگر، ویرایشگر و سرور در اواخر سال 1990 صورت گرفت و اولین ارتباط سرویسگیرنده- سرویسدهنده بر روی اینترنت در دسامبر 1990 بهوجود آمد. در سال 1991 کنفرانسی با موضوع ابرمتن (hypertext) در تگزاس آمریکا برگزار شد اما مقاله برنزلی درباره وب فقط بهعنوان یک پوستر در این کنفرانس مورد قبول واقع شد. در سال 1992 تیم برنزلی با لری مسینتر و کارن سولینز از محققان مراکز تحقیقاتی Xerox و MIT-LSC ملاقات کرد. در همین سال بود که اولین سرور وب در خارج از اروپا و در دانشگاه استنفورد نصب شد.
در 1993 بر تعداد انواع مرورگرها مانند Midas، Erwise، Viola و Samba افزوده شد. در همین زمان بود که NCSA نسخه آزمایشی مرورگر Mosaic را نیز برای ویندوزهای مبتنی بر یونیکس ارایه کرد. در ماه آوریل CERN موافقت کرد که به همه اجازه استفاده رایگان از پروتکلهای وب و کدها را بدهد. در اواخر سال، تیم برنزلی در کنفرانس نیوکاستل انگلستان در خصوص آینده وب با دیوید گیفورد از دانشگاه MIT گفتوگو کرد و وی پیشنهاد کرد که تیم با مایکل دِرتوزوس تماس بگیرد و این تماس سرآغاز فعالیتهای جدیدی بود که امروز بهعنوان کنسرسیوم وب میشناسیم.
در سال 1994 بود که سیستمهای dial up جهت دسترسی به اینترنت بهوجود آمد و در ماه فوریه برنزلی با مایکل دِرتوزوس در رابطه با امکان تشکیل سازمان جدیدی در MIT گفتوگو کرد. در همین راستا آلن کُتُک از(DEC (Digital Equipment Corporation با اعضای CERN تصمیم به ایجاد یک کنسرسیوم گرفتند و در اول اکتبر 1994 کنسرسیوم شبکه جهانی وب ایجاد شد. در سال 1995 IRINA اولین میزبان کنسرسیوم شبکه جهانی وب در اروپا بود و اولین کارگروه W3C در این زمان شکل گرفت. در سال 1996 دانشگاه کیو میزبان W3C در آسیا بود و در 1996 این کنسرسیوم اولین پیشنهادات خود را در خصوص HTML ارایه داد. W3C دهمین سالگرد تاسیس خود را در دسامبر 2004 در آمریکا و ژوئن 2005 در اروپا جشن گرفت و در این مراسم درباره وب، گذشته و آینده آن به بحث و رایزنی پرداخت. فعالیتهای عمده این کنسرسیوم و استانداردهایی که در راستای توسعه وب در طی یک دهه ایجاد کرده به تفکیک سال عبارتند از:
1995 Graphics, Hypertext Markup Language (HTML), Style
1996 Math, Extensible Markup Language (XML)
1997 Document Object Model (DOM), Patent Policy, Privacy, Synchronized Multimedia, Web Accessibility Initiative (WAI)
1998 Internationalization
1999 Voice Browser
2000 URI
2001 Device Independence, Semantic Web, XML Key Management, Quality Assurance
2002 Multimodal Interaction, Web Services
2003 XForms
2004 Compound Document Formats
و به صورت کاملتر شامل:
CSS
CGI
DOM
GRDDL
HTML
OWL
RDF
SVG
SOAP
SMIL
SRGS
SSML
VoiceXML
WSDL
XACML
XHTML
XML
XML Events
XForms
XML Information Set
XML Schema
XPath
XQuery
XSLT
استانداردهای وب در سالهای اخیر با توجه به تخصصی شدن حوزه ها شامل:
*
استانداردهاي کنسرسیوم جهانی وب W3C
*
استانداردهای سازمان موسوم به نیروی ضربت اینترنتIETF
*
استانداردهای سازمان بین المللی استاندارد
*
RFC یا ابداعات مهندسین رایانه که توسط IETF به عنوان استاندارد در می آیند
*
استانداردهای جامعه سازندگان رایانه اروپا
*
استانداردهای یونی کد که توسط کنسرسیوم یونی کد ارائه می گردد
*
استانداردهای IANA : نهاد شماره های اختصاصی اینترنت (Internet Assigned Numbers Authority)
در یک نگاه کلی وقتی می گوییم یک صفحه وب بر اساس استانداردهای وب طراحی شده است بیشتر منظورمان اینست که آن سایت یا صفحه اینترنتی از نظر HTML و CSS وJavascript استانداردهای موجود را رعایت کرده باشد.
استانداردها کمک میکنند تا مطمئن شویم که تمام افراد به اطلاعاتی که ما تامین میکنیم دسترسی دارند و همواره توسعه وب را سزیعتر و لذت بخشترمیکند.
مطابقت با استانداردها استفاده از وب را برای افرادی با نیازهای خاص ساده تر میکند. افراد نابینا ممکن است سیستمهایی برای خواندن صفحات وب داشته باشند. افرادی با بینایی ضعیف ممکن است صفحاتی بخواهند صفحاتی دوباره مرتب شده و بزرگ شده برای خواندن راحتتر داشته باشند و افرادی که از دستگاههای جیبی استفاده میکنند میتوانند به راحتی زمانی که از سیستمهای خود استفاده میکردند از وب استفاده کنند.
چنانکه شرح خواهیم داد ، همواره دلایل مفیدی برای توسعه دهندگان وب وجود دارد که با استانداردهای وب هماهنگ باشند. برای نمونه موتورهای جستجو میتوانند کار فهرست کردن سایتها را بهتر انجام دهند. استفاده از کدهای مختص یک مرورگر اغلب کار طراحی یک صفحه را دوبرابر یا سه برابر میکند. و زمانی که رسانه جدیدی مطرح میشود برای مطلوب شدن سایت کار زیادی باقی میگذارد. این وضعیت بدون مفهوم هدایت استانداردهای وب فقط وخیم تر خواهد شد.
بعضی از مردم ترس از این دارند که استانداردها در حال محدود کردن هستند. در حقیقت ، آنها مقدار زیادی از کار خسته کننده مورد بحث در توسعه وب را حذف میکنند و به توسعه دهندگان وقت و اتعطاف پذیری بیشتری میدهند تا به درستی خلاق باشند. که هر دو به آینده بهبود یافته و متفکری نسبت به گذشته راه می-یابند.
بسایری از کاربردهای وب ، از جمله بعضی ها که امروزه فقط در رویاهای ما هستند بدون گسترده شدن مطابقت با استانداردها ممکن نخواهد بود و یا مشکلتر خواهد بود. در حال حاضر ، سیستمها و نرم افزارهایی وجود دارند که بسیار عمومی و ظاهرا فراگیر هستند ، اما چی کسی میداند فردا چه اتفاقی میافتد ؟ مقید کردن خودمان با کنترل هر شرکت منفردی به این معنی است که آینده خودمان را به خوش اقبالی یا بداقبالی اینکه یک شرکت میتواند یا میخواهد که ما را تامین کند محدود میکنیم. حمایت کردن از فراگیری استانداردها به وب اجازه میدهد که تا زمانیکه مشوق نوآوری است زنده بماند و در همین مسیر ادامه دهد.
استانداردها چیزهای زیادی برای عرضه کردن دارند که ما در پروژه استانداردهای وب به آن در حد لازم رسیدگی میکنیم تا به شما کمک کنیم که بیشتر درباره آنها یاد بگیرید. این متن تنها نقطه آغاز است ، به شما از اینکه چه استانداردهای موجود است ، چه کاری انجام میدهند و چرا شما باید به آنها توجه داشته باشید ، یک درک قوی خواهد داد. هر بار که ما یکتکه ار وب را میسازیم به فضای عمومی اطلاعات که همان وب است کمک میکنیم. میتوانیم آنرا هر چه بهتر بسازیم و یا آنرا سنگین تر کنیم که از هم گسیخته میشود. این انتخاب متعلق به ماست ؛ نتیحه آن متعلق به همه.
استانداردهای وب چه چیزهایی هستند ؟
استانداردهای کنسرسیوم جهانی وب (W3C)
W3C چیست ؟
کنسرسیوم شبکه جهانی وب (W3C) یک کنسرسیوم از صنعت بین المللی است که به "هدایت وب به سوی استعدادهای نهان آن" اختصاص داده شده است. توسط تیم برنرز لی ، مخترع وب ، رهبری شده است. در سال 1994 تاسسیس شده است ، W3C بیش از 450 عضو سازمانی دارد که شامل Microsoft ، America Online ( کمپانی مادرNetscape Communications ) ، Apple Computer، Adobe ، Macromedia، Sun Microsystemsو مجموعه ای متنوع از دیگر تولید کنندگان نرم افزار و سخت افزار ، تامین کننده محتوا ، نهادهای علمی و شرکتهای ارتباط از راه دور. کنسرسیوم توسط سه سازمان تحقیقاتی میزبانی میشود : MIT در آمریکا ، INRIA در اروپا و Keio University در ژاپن.
W3C خصوصیات آزاد (استانداردهای عملی) را گسترش میدهد تا قابلیت همکاری محصولات مربوط به وب را بهبود بخشد. نظریه های W3C توسط گروههای کاری شامل اعضای کنسرسیوم و کارشناسان دعوت شده گسترش می یابد. گروههای کاری موافقت عمومی از شرکتهای و سازمانهای درگیرایجاد نرم افزارهایی برای وب هستند را به دست آورند. و پیش نویسهایی عملی و نظریه های پیشنهادی ایجاد کنند. اینها در مرحله بعد به عضویت و مدیریت W3C برای تصویب رسمی به عنوان نظریه های W3C فرستاده خواهند شد. اطلاعات اضافی در مورد این فرآیند در وب سایت W3C قابل دسترسی است.
چه کاری انجام میدهد ؟
W3C خصوصیات آزاد (استانداردهای عملی) را گسترش میدهد تا قابلیت همکاری محصولات مربوط به وب را بهبود بخشد. نظریه های W3C توسط گروههای کاری شامل اعضای کنسرسیوم و کارشناسان دعوت شده گسترش می یابد. گروههای کاری موافقت عمومی از شرکتهای و سازمانهای درگیرایجاد نرم افزارهایی برای وب هستند را به دست آورند. و پیش نویسهایی عملی و نظریه های پیشنهادی ایجاد کنند. اینها در مرحله بعد به عضویت و مدیریت W3C برای تصویب رسمی به عنوان نظریه های W3C فرستاده خواهند شد. اطلاعات اضافی در مورد این فرآیند در وب سایت W3C قابل دسترسی است.
استانداردهای W3C چه چیزهایی هستند ؟!
HTML (Hyper Text Mark-up Language)
همزمان با گسترش اولین مرورگر وب در سال 1990، تیم برنزلی زبان HTML را براساس SGML (Standard Generalized Mark-up Language) ارایه کرد. HTML یک زبان متنی است که مرورگرها میتوانند آن را درک کرده و به شکل متن و تصاویر گرافیکی نمایش دهند. مرورگرها در ابتدا فقط فایلهای متنی را بر روی یک platform پردازش میکردند و این نقطه شروع کار بود. پس از آن در تابستان 1991 با افزایش کارآمدی مرورگرها، تیم برنزلی کدهای HTML خود را بر روی اینترنت قرار داد و بدین ترتیب صفحات وب شامل متن و تصاویر گرافیکی شد. در این زمانHTML هنوز بهصورت یک استاندارد برای وب درنیامده بود. با پیدایش کنسرسیوم شبکه جهانی وب در سال 1994 بود که این زبان بهصورت یک استاندارد برای وب درآمد و درحال حاضر نیز توسط همین کنسرسیوم و کارگروههای مرتبط با آن درحال توسعه و گسترش است.
با کمک شیوه نامه آبشاری (CSS) ، برنامه نویس ممکن است تعیین کند که یک عنصر ساختاری بدون توجه به پیش فرضهای مرورگر چگونه نمایش داده میشود.
زبان نشانه گذاری قابل گسترش XML 1.0
XML یک زبان ساده و قابل انعطاف در قالب متن است که براساس SGML نوشته شده است. کنسرسیوم شبکه جهانی وب، استاندارد XML را پیشنهاد کرد. این کنسرسیوم همچنین اولین مرکز توسعه کلیه ابزارهایی است که براساس استاندارد XML تولید میشوند.
زبان XML بسیار شبیه زبان HTML است، با این تفات که HTML اطلاعات و دادهها را نمایش میدهد اما XML اطلاعات و دادهها را تفسیر میکند. همچنین در XML برچسبهای از پیشتعریف شدهای مانند HTML وجود ندارد و برنامهنویسان با توجه به نیازهای برنامه برچسبها را تعریف میکنند.
امروزه استانداردهای XML بسیار سریع رشد و توسعه یافتهاند و بسیاری از تولیدکنندگان نرمافزار با این استاندارد سازگار شدهاند. به جرات میتوان گفت که اهمیت XML در آینده وب، درست همانند اهمیت HTML در پیدایش وب است.
بعضی از برنامه های XML نظیر XHTML و MathML هم اکنون نظریه های W3C شده اند. سایرین هنوز به صورت پیش نویسهای کاری W3C هستند.
استانداردهای شیوه نامه نظیر CSS و XSL انتخابهای گوناگونی عرضه میکنند که یک عنصر XML چگونه نمایش داده شود. پشتیبانی مطابق با استاندارد برای نمایش مستقیم XML در مرورگرها هماهنگ نیست ، بنابراین برای ارائه اطلاعات به انسانها ، HTML (یا XHTML) با یک ظاهر طراحی شده با CSS یکی از راهها است. XML امروزه بیشتر در ارتباطات بین ماشینها ( یا ماشین به ماشین ) استفاده میشود.
XML اصولا به خاطر توانایی اضافه کردن عناصر دلخواه شما و ساختن سیستم ساختاری متعلق به شما انعطاف پذیرتر از HTML است. واین XML را یک فرمت ایده آل برای سازماندهی مقادیر زیاد از داده میسازد. که هم اکنون در بسیاری از بانکهای اطلاعاتی و موتورهای جستجو مورد استفاده قرار گرفته است.
XHTML 1.0, 1.1, and Modularization
XHTML 1.0 یک فرمولبندی تازه از HTML بر پایه XML است. به XHTML 1.0 میتوان به عنوان یک گذار ایدئولوژیک از HTML 4.0 نگاه کرد که به خاطر تاثیر XML از لحاظ فنی سختگیرانه تر است.
XHTML در مرورگر شما عینا مشابه HTML نمایش داده میشود. اگر هر احتمالی مبنی بر نیاز یا قصد شما به پردازش مجدد محتوا وجود دارد ممکن است ترجیح دهید از XHTML استفاده کنید. به عنوان مثال برای ارسال آن به یک PDA قواعد ترکیب سختگیرانه تر XML پردازش خودکار XHTML را بسیار ساده تر و ارزانتر از HTML معمولی میکند.
از لحاظ ایدئولوژیک XHTML مفاهیم کلی زیر را از HTML به ارث میبرد :
اینکه نمایش و قالب بندی سند باید توسط شیوه نامه از هم جدا شوند.
اینکه اسناد باید قابل دسترسی شده باشد.
اینکه اسناد باید بین المللی شده باشد.
همچنین XHTML 1.0 از سه الگوی DTD استفاده میکند : Strict (سختگیرانه) ، Transitional (انتقالی) و Frameset. این الگودر اصل از HTML 4.0 پدیدار شد و در HTML 4.0.1 دنبال شد.
بعضی از شیوه های فنی مهم XML در XHTML عبارنند از :
اینکه تمامی انواع سند توسط اعلام DOCTYPE صحیح شناسایی شده هستند.
اینکه ساختار یک سند در حال مطابقتی که حاوی اعلام DOCTYPE است، یک عنصر HTML با یک اعلام XHTML ، یک عنصر head که در برگیرنده عنصر title است و یک عنصر body .
اینکه تمامی عناصر و نامهای ویژگی ها با حروف کوچک نوشته میشوند و اینکه تمامی مقادیر به صورت نقل قول باشند. (درون یک جفت " قرار گیرند)
اینکه تمامی عناصر غیر تهی (p، li و...) به درستی با یک برچسب بسته پایان یافته اند.
اینکه تمام عناصر تهی (br، hr، img و ...) به درستی با یک ممیزدنباله پایان یافته اند.
اینکه اسناد در مقابل DTD که اعلام شده تعیین اعتبار گردند.
اگر شما میخواهید که یک سند با XHTML 1.1 بنویسید ، میتوانید از دو راه این کار را انجام دهید. اولی استفاده از DTD عمومی XHTML 1.1 است. با انجام دادن این ، کار شما به شدت ساخت یافته خواهد شد زیرا در واقع هیچ خاصیت نمایشی در XHTML 1.1 وجود ندارد. جدایی ساختار و نمایش در اینجا کامل است. و تمامی کار نمایشی شما در یک شیوه نامه جای میگیرد.
وسیله دیگر برای نوشتن اسناد با XHTML 1.1 بهره برداری از XHTML Modularization است. این تفکیک اجزاء آشنای HTML و XHTML (مانند Text ،tables و ...) در قطعات مجزا است. شما پس از آن میتوانید DTD متعلق به خودتان را بنویسید و فقط از آن دسته از اجزا که لازم هستند استفاده کنید. این توسعه پذیری عملی است. در اصل به شما، برنامه نویس وب، فرصت تغییر ودلخواه کردن نشانه گذاریتان را میدهد.
The Ruby Annotation یک وسیله خاص برای سر و کار داشتن با تفسیرهای کاراکترهای معین آسیایی است. Ruby در مقابل کاری که با بین المللی سازی انجام شده باشد تنزل میکند.
شیوه نامه آبشاری (CSS)
شیوه نامه آبشاری (CSS) یک طرز کار و مکانیزم برای تغییر ظاهر عناصر HTML یا XML به وسیله اختصاص سبکها و شیوه ها به انواع عناصر ، دسته های خودتعریف از عناصر یا نمونه های شخصی است.
شیوه نامه ها میتوانند برای تعیین بدون تناقض ظاهر تمام یک سایت استفاده شوند. در ادامه مقدمه ای از CSS ، W3C توصیه کرده است که خصوصیات مختص طرحبندی در HTML به عنوان فاز جداگانه ای خارج شود و با شیوه نامه ها تعویض شود تا یک شبکه جهانی وب ساده تر و ساخت یافته تر ایجاد کنیم.
الگوی شیئی سند سطح 1 (DOM Level 1)
DOM اجازه میدهد که قدرت کامل و تعاملی یک زبان برنامه نویسی (مانند ECMAScript ، نسخه استاندارد شده جاوا) در یک صفحه وب به کار برده شود. (در ظوابط بزنامه نویسی ، الگوی سیئی سند (DOM) سطح 1 یک رابط کاربردی برنامه نویسی (API) است برای تعامل با صفحات وب) که آن برای زبان برنامه نویسی دسترسی ساده ای به ساختار، محتوا و نمایش یک سند که در زبانهایی مانند HTML و CSS نوشته شده اند محیا میکند.
DOM با پیشرفتهای آینده فناوری سازگار است. و به هر زبان برنامه نویسی اجازه میدهد که با هر زبانی که در یک سند به کار رفته تعامل کند. این استاندارد تنها برنامه نویسی پویای HTML را ساده نمیکند بلکه درد و رنج تطبیق با فناوری های آینده اینترنت را بسیار کمتر میکند.
WAI (Web Accessibility Initiative)
امروزه میلیونها نفر از وب در زمینههای گوناگون با توجه به تخصص و علاقهمندیهایشان استفاده میکنند. وب وسیلهای است جهت مشارکتهای مختلف اجتماعی، مبادلات تجاری و آموزش. مردم میتوانند از طریق وب با یکدیگر در ارتباط باشند و به اطلاعات متنوعی از جمله اخبار جهان و فرصتهای شغلی مختلف دسترسی داشته باشند. با این حال درحال حاضر دسترسی به وب برای بسیاری از افراد ناتوان، مشکل و غیرممکن است. اما از آنجا که هدف اولیه و مهم وب دسترسی همگان به آن است، کنسرسیوم شبکه جهانی وب با ایجاد WAI (Web Accessibility Initiative) در راستای هرچه بیشتر همگانی کردن وب پیش میرود.
WAI براساس ناتواناییهای افراد در زمینههای زیر به فعالیت میپردازد:
- افراد ناشنوا که قادر به دسترسی به رویدادهای چندرسانهای و شنیداری نیستند.
- افراد نابینا که قادر به رویت صفحات گرافیکی وب نیستند.
- افرادی که بهعلت ناتواناییهای جسمی در استفاده از مرورگرها و ابزارهای مختلف بدون پشتیبانی کامل کیبرد و همچنین در استفاده از فرمها و فریمهایی که از نشانهگذاری مناسب برخوردار نیستند دچار مشکل میشوند.
- افرادی که از ناتواناییهای هوشی و عصبی رنج میبرند، این افراد ممکن است در تفسیر صفحات وب دچار مشکل شوند.
در طول دو سال گذشته WAI راهبردهای مختلفی در جهت رفع مشکلات فوق و رسیدن به هدف اصلی وب که همان دسترسی همگان به وب است ارایه کرده است.
مرورگر صوتی (voice browser)
اختراع تلفن که به 150 سال پیش برمیگردد هماکنون از مهمترین دستاوردهای بشر برای برقراری ارتباط با یکدیگر محسوب میشود. وب در مقایسه با تلفن دیرتر بهوجود آمد اما بسیار سریع درحال پیشرفت در جهت برقراری انواع ارتباطات است. امروزه نزدیکی و همگرایی ارتباطات از راه دور و وب باعث شده بسیاری از فواید فناوری وب در عرصه تلفن نیز وارد شود و این باعث شده بسیاری از توسعهدهندگان وب اقدام به ساخت ابزارهایی بر روی وب کنند که از طریق تلفن قابل دسترسی باشد و مردم بتوانند از طریق صحبت کردن و صوت با این ابزارها ارتباط متقابل داشته باشند.
W3C چارچوبی جهت برقراری ارتباطات صوتی ایجاد کرده است که مکالمات صوتی، ترکیب اصوات، شناسایی اصوات و هر نوع ابزاری برای پاسخ به درخواستهای مبنی بر صوت را برای کلیه افراد اعم از ناشنوایان و نابینایان شامل میشود. ابزارهای ممکن در این زمینه عبارتند از:
- ابزارهای دسترسی به اطلاعات بازرگانی و تجاری، یعنی سرویسهای تجاری و بازرگانی بهطور تلفنی قابل دسترسی باشند و افراد بتوانند از طریق تلفن بهطور اتوماتیک بلیت سینما و تئاتر رزرو کنند، از طریق تلفن حساب بانکی خود را چک کنند، از اطلاعات پرواز آگاهی پیدا کنند و...
- ابزارهای دسترسی به اطلاعات عمومی، با دسترسی اتوماتیک به اطلاعات عمومی و اجتماعی میتوان از وضعیت هوا، ترافیک، اخبار داخلی و بینالمللی و... اطلاع پیدا کرد.
- دسترسی به اطلاعات شخصی، شامل لیست تلفنها، آدرسها، لیست کارهایی که باید انجام شود، لیست خرید و....
- کمک به کاربران در برقراری ارتباط با دیگران با ارسال و دریافت پیامها و ایمیلهای صوتی
URI
از دیگر اهداف عمده وب از آغاز پیدایش آن ایجاد یک جامعه جهانی بود که در آن اطلاعات به اشتراک گذاشته شود. وب جهت رسیدن به این هدف از سیستم URI استفاده میکند. URIها پایه و اساس معماری وب هستند. هر نوع منبع قابل دسترسی بر روی وب اعم از صفحات HTML، تصاویر گرافیکی، کلیپهای ویدئویی، برنامهها و غیره آدرسی دارند که توسط URI برای کامپیوترها قابل خواندن میشود. URIها از سه بخش تشکیل شدهاند:
1- بخش اول نام سازوکاری است که برای دسترسی به منبع موردنظر از آن استفاده میشود.
2- نام ماشین میزبانی که منبع در آن قرار گرفته است.
3- نام خود منبع که بهصورت یک مسیر معین میشود.
بهعنوان مثال URI زیر را که به گزارشهای فنی W3C اختصاص دارد در نظر بگیرید: http://www.w3.org/TR ، این URI بدین ترتیب است که صفحه منبع موردنظر توسط پروتکل HTTP قابل دسترسی است، این صفحه بر روی ماشین www.w3.org قرار گرفته است و توسط مسیر /TR قابل دسترسی است.
وب معنایی (Semantic web)
وبی که ما امروزه از آن استفاده میکنیم وبی است که فقط اطلاعات و دادهها را نمایش میدهد. شما میتوانید یک عکس خود را بر روی وب مشاهده کنید و همچنین تقویم رویدادهای روزانه خود را ببینید، ولی آیا میتوانید مشخص کنید که در حین گرفتن عکس درحال انجام چه کاری بودهاید؟! شما فقط میتوانید عکس را مشاهده کنید ولی در مورد جزئیات آن اطلاعاتی کسب نمیکنید. وبی که ما درحال حاضر از آن استفاده میکنیم فقط دادهها را نمایش میدهد، اما وب معنایی ارتباط بین دادهها با یکدیگر و با جهان حقیقی است.
وب معنایی یک تلاش جمعی توسط تعداد بسیاری از محققان و پژوهشگران با رهبری کنسرسیوم شبکه جهانی وب است. پیشنهاد W3C در خصوص ایجاد وب معنایی دو استاندارد RDF و OWL را در سال 2004 بنا نهاد. RDF (Resource Description Framework) برای نمایش اطلاعات و تبادل دانش بر روی وب استفاده میشود و OWL (Web Ontology Language) برای انتشار و به اشتراک گذاشتن مجموعهای از اطلاعات طبقهبندی شده بهنام Ontology، پشتیبانی از جستوجوهای پیشرفته، Software agents و مدیریت دادهها استفاده میشود.
Web Services
توسعه وبسرویسها در پنج سال گذشته سیر نمایی داشته است. اغلب سازمانها و شرکتها درحال توسعه وبسرویس هستند و فعالیتهای تحقیقاتی زیادی در جهت بهینهسازی وبسرویسها و همچنین نحوه اشتراکگذاری آنها درحال انجام است. کنسرسیوم وب نیز همراستا با این تلاشها، سعی دارد تا با تصویب استانداردهای جدیدی، تراکنشهای مرتبط با وبسرویسها را کنترل و هماهنگ کند.
وبسرویسها در حقیقت در طول یک دهه گذشته وجود داشتند، با این حال هنوز مشخص نبود که تا چه میزان در آینده، وبسرویسها گسترش خواهند یافت و آیا وبسرویس راه حل مناسبی برای به اشتراک گذاری سرویسهای سازمانی تحت وب خواهد بود یا نه. در سالهای گذشته، سرمایهگذاری IBM و Microsoft در زمینه توسعه استانداردهای جدید جهت انجام تراکنشهای آنلاین، باعث شد تا وبسرویسها دارای اهمیت فراوانی شوند و هماکنون علاوه بر پیادهسازی آن در سیستمهای تجارت الکترونیک، مراکز آکادمیک نیز در جهت بهینهسازی وبسرویسها و همچنین نحوه جستوجوی وبسرویسهای مناسب تحقیق میکنند. در آینده وبسرویسهای فراوانی موجود خواهند بود ولی واقعا کدامیک از آنها، همان وبسرویسی است که دقیقا شما به آن نیاز دارید و این وبسرویس کجاست و چه کسی آن را ارایه میکند؟ پاسخ به این سؤالها جزء رشتههای تحقیقاتی در گرایش وبسرویس است.
استانداردهای ECMA
ECMA چیست ؟
انجمن سازندگان اروپایی رایانه (ECMA) یک سازمان است که رسما در سال 1961 تاسیس شده تا نیازهای استانداردسازی قالبهای عملیاتی رایانه از جمله زبانهای برنامه نیسی و کدهای ورودی/خروجی را برآورده کند.
ECMA در ژنو سوئیس و در نزدیکی اداره مرکزی سازمان بین المللی استانداردسازی (ISO) و کمیسیون علوم الکترونیکی بین المللی (IEC) مستقر شده است. در 1994 نام سازمان ECMA به "انجمن اروپایی برای استانداردسازی اطلاعات و سیستمهای ارتباطی" تغییر یافت به این منظور که بازتاب گسترده تری از حوزه فعالیتهایش داشته باشد.
چه کاری انجام میدهد ؟
وظیفه اصلی ECMA گسترش استانداردها و گزارشهای فنی در زمینه اطلاعات و فناوری های ارتباطی است. از آنجایی که ECMA یک انجمن از شرکتهاست و نه یک موسسه استانداردسازی رسمی ، اغلب با نهادها و موسسه های ملی یا بین المللی همکاری میکند.
استانداردهای ECMA به عنوان یک اساس و بنیاد برای استانداردهای بین المللی و اروپایی پذیرفته شده اند. تا جایی که بیش از 270 استاندارد ECMA و70 گزارش فنی منتشر شده است.
از این استانداردها 85 مورد به عنوان استاندارد بین المللی توسط سازمان بین المللی استانداردسازی (ISO) پذیرفته شده اند. علاوه بر اینکه 25 مورد به عنوان استاندارد اروپا توسط موسسه اروپایی استانداردهای ارتباط از راه دور (ETSI) پذیرفته شده است.
استانداردهای ECMA چیستند ؟
ECMA Script (جاوا اسکریپت استاندارد شده)
ECMA Script یک زبان برنامه نویسی استاندارد شده است که تا حد زیادی بر مبنای JavaScript از Netscape و JScript از Microsoft است. ECMA Script توسط هیئت فنی 39 از ECMA تعریف شده است.
کاربرد اصلی ECMA Script ، که یک زبان مبتنی بر شیئی است ، اداره اشیائی است که در صفحات وب توسط الگوی شیئی سند (DOM) مشخص شده اند. این اشیاء (به طور موثر، عناصری که صفحات وب یا صفحات کامل وب را میسازند) میتوانند اضافه شده، حذف شده، جابجا شده و یا از لحاظ خصوصیات تغییر کنند. این به توسعه دهندگان وب اجازه میدهد اثراتی مانند متن متحرک، کلیدهای گرافیکی و صفحاتی که بر اساس ورودی کابر بدون نیاز به بارگذاری مجدد تغییر میکنند، ایجاد کنند.
خصوصیات متداول ECMA Script ، استاندارد ECMA – ECMA262 خصوصیات زبان برنامه نویسی ECMA ، نگارش دوم است.
مزایای استفاده از استانداردها چیست ؟
قابل دسترس بودن
برای نرم افزار/ دستگاه :
اجرای استانداردهای وب میتواند به صفحات وب شما وضوح بیشتری در جستجوهای وب بدهد. ارائه اطلاعات ساختاری در اسناد مقبول (از لحاظ استاندارد) دسترسی و ارزیابی اطلاعات در آن اسناد را برای موتورهای جستجو ساده میکند و آنها با دقت و درستی بیشتری فهرست میشوند.
به خاطر استفاده از استانداردهای وب درک ساختار سند شما به خوبی برنامه های سمت سرویس گیرنده برای برنامه های سمت سرویس دهنده راحت میشود. و اضافه کردن یک موتور جستجو برای سایت شما ساده تر میشود و نتایج بهتری میدهد.
استانداردها چنان نوشته شده اند که مرورگرهای قدیمی بازهم مبانی ساختار سند شما را درک میکنند. حتی اگر آنها نتوانند جدیدترین و جالبترین ضمیمه ها به استانداردها را درک کنند ، انها قادر خواهند بود محتوای سند شما را نمایش دهند. این البته به همان اندازه در مورد سیستمهای رباتی که اطلاعات سایت شما را از طرف موتورهای جستجو و فهرستی جمع میکنند، اعمال میشود.
کدهای مطابق استاندارد به شما فرصت معتبر سازی صفحاتتان را توسط یک سیستم تعیین اعتبار میدهند. تعیین اعتبار کننده ها اسناد شما را پردازش میکنند و لیستی از خطاها را به شما ارائه میکنند، این پیدا کردن و اصلاح خطاها را بسیار ساده تر میکند و میتواند برای شما زمان زیادی صرفه جویی کند.
اسناد مطابق استاندارد به راحتی میتوانند به قالبهای دیگر چون بانکهای اطلاعاتی و اسناد Word تبدیل شوند. این به ما اجازه میدهد استفاده تطبیق پذیرتری از اطلاعات داخل اسناد در شبکه جهانی وب بکنیم و مهاجرت ساده شده ای به سیستم های جدید (سخت افزار به خوبی نرم افزار) شامل دستگاههایی مانند TV و PDAها داشته باشیم.
برای مردم :
قابل دسترسی بودن یک ایده مهم پشت سر تعداد زیادی از استانداردهای وب، خصوصا HTML است.
این تنها به این منظور نیست که به وب اجازه دهد توسط مردم ناتوان و معلول مورد استفاده قرار گیرد، بلکه به صفحات وب اجازه میدهد که توسط مردمی که از مرورگرهایی غیر از مرورگرهای معمول استفاده میکنند مورد استفاده قرار گیرد. این مرورگرها شامل مرورگرهای صوتی که صفحات وب را با صدای بلند برای افرادی با اختلالات بینایی میخوانند، مرورگرهای خط نابینایان (Brail) که متن را به خطوط برجسته قابل فهم نابینایان ترجمه میکنند، مرورگرهای دستی و جیبی که فضای نمایشگر بسیار کوچکی دارند، نمایشگرهای Teletext و سایر دستگاههای خروجی غیر معمول.
همانطور که روشهای گوناگون دسترسی به وب افزایش پیدا میکند، سازگارکردن و تکثیر کردن وب سایتها برای برآورده کردن احتیاجات به طور روز افزونی مشکل خواهد شد (درواقع عده ای معتقدند که این کار حتی امروز هم غیر ممکن است!). پیروی از استانداردها یک قدم بزرگ به سوی حل این مشکل است. تطبیق سایتهای شما با استاندارد کمک میکند که اطمینان داشته باشید نه تنها مرورگرهای سنتی، قدیمی و جدید، قادر خواهند بود که سایتها را به درستی نمایش دهند، همچنین سایتها با مرورگرها و رسانه های غیر معمول هم کار خواهند کرد.
بعضی از نتایج منطقی چشم پوشی کردن از استانداردها بدیهی هستند : یکی از اساسی ترین نتایج این است که شما دسترسی با سایت خود را محدود میکنید. محدود کردن مخاطبین تنها به یک بخش کوچک از آنها که میخواهند سهمی از آن داشته باشند چقدر از نظر تجاری معقول به نظر میرسد ؟ برای یک سایت تجاری، مسدود کردن دسترسی یک بخش کوچک از مخاطبهای مورد نظر میتواند یک اختلاف بزرگ در ما به التفاوت سود شما ایجاد کند. برای یک سایت آموزشی، عاقلانه به نظر میرسد که نه تنها به بچه مدرسه ای های ثروتمند و نیرومند جسمی با مرورگرهای گرافیکی اجازه دسترسی بدهیم، بلکه به کودکانی در کشورهای جهان سوم آنهاییکه فقط مرورگرهای مبتین بر متن دارند یا دانش آموزان ناتوانی که از مرورگرهای خاصی استفاده میکنند، اجازه دسترسی بدهیم.
همان اصول اخلاقی به تمام انواع سایتها اعمال میشود. د حالیکه گمراه شدن از استانداردها و استفاده از خصوصیات مختص مرورگری خاص ممکن است وسوسه انگیز باشد. قابلیت دسترسی بیشتر که با انطباق با استانداردها به دست می آید به پاداشهای بزرگتری در دراز مدت منجر میشود.
پایداری
اغلب استانداردهای وب معمولا با در نظر گرفتن پیش سازگاری و پس سازگاری طراحی شده اند. بنابراین آن داده ای که از نسخه های قدیمی استاندارد استفاده میکند ، کماکان در مرورگرهای جدید کار میکند. و داده ای که از نسخه های جدید استاندارد استفاده میکند به صورت موقرانه ای تنزل نیکند تا نتایج قابل قبولی در مرورگرهای قدیمی تر ارائه دهد.
برای اینکه وب سایت ممکن است در زمان حیاتش توسط تیمهای متعدد طراحی کار شود، بسیار مهم است که آنها بتوانند به سادگی کدها را درک کنند و آنها را ویرایش کنند. استانداردهای وب یک مجموقه قواعد پیشنهاد میکند که هر توسعه دهنده وبی میتواند آنرا دنبال کند، بفهمد و با آن آشنا شود. زمانیکه یک توسعه دهنده یک سایت را با استانداردها طراحی میکند، دیگری قادر خواهد بود بفهمد که عنصر شکل دهنده کجا گذاشته شده است.
نتیجه گیری
به عنوان توسعه دهندگان وبب، ما دائما سعی میکنیم که مشکل ناسازگاری و تناقض بین تفاسیر صفحات با مرورگرهای مختلف و نسخه های مختلف مرورگر را مشخص کنیم. که این ما را ناگزیر میکند که یک کدنویسی دوباره یا سه باره وقت گیر انجام دهیم و یا برای یک مرورگر واحد کد نویسی کنیم که اگر برای بعضی مردم استفاده از سایت را غیر ممکن نکند، مشکلتر میکند. این وضعیت با ورود یا ظهور یک نرم افزار یا سخت افزار جدید که قادر به مرور صفحات وب میباشد، مانند تلفنها، پیجرهاو PDAها وخیم تر میشود.
استانداردهای وب قوانین محرمانه ای که توسط سازمانهای مجلل حکم شوند نیستند. همانطور که شرح دادیم بخش زیادی از استانداردها توسط نماینگان همان مردمی که از آن استفاده میکنند ایجاد میشوند : سازندگان مرورگرها، توسعه دهندگان وب، تامین کنندگان محتوا و سازمانهای دیگر.
نوشتن صفحات وب در مطابقت با استانداردها رمان توسعه را کوتاه تر و نگه داری صفحات را آسانتر میکند. عیب یابی و رفع اشکال ساده تر میشود زیرا کد از یک استاندارد پیروی میکند. شما نباید دیگر درباره کد نویسی و نگه داری از چندین نسخه از کد که فرض شده ظاهر یکسانی نمایش میدهند نگران باشید. یک نسخه از سایت شما، همین و بس !
پذیرش همگانی استانداردهای وب در آینده برترین اعتبار خواهد شد. ماموریت پروژه استانداردهای وب بهبود و ارتقای وب با تشویق سازندگان مرورگرها و صفحات وب به پیروی از استانداردها در برنامه هایشان برای توسعه دهندگان و کاربران نهایی است. این کوشش البته زمانی به طور زیاد یاری داده خواهد شد که توسعه دهندگان وب از استانداردها به عنوان یک موضوع با اهمیت استفاده کنند . بر اینکه مولدها و ارائه دهندگان کد آنها مطابق با استانداردهای وب باشند پافشاری کنند.
دلایلی که ما ارائه کردیم باید به شما، توسعه دهنده وب، انگیزه زیادی برای استاندارد بودن، استفاده از استاندارد و همچینین مهمات زیادی برای تقویت موقعیت تجاری شما داده باشد.